Wat is glaucoom

Glaucoom is een groep van oogaandoeningen waarbij de oogzenuw schade oploopt waardoor er verlies van het gezichtsveld optreedt. Een verhoogde oogdruk is een belangrijke risicofactor van glaucoom. Omdat glaucoom meestal heel langzaam ontstaat (gedurende tientallen jaren) merken patiënten niet dat zij hun gezichtsveld langzaamaan verliezen. Dit verlies begint aan de zijkanten van het gezichtsveld waar het vaak niet opvalt: de hersenen vullen de missende gaten automatisch op. Daardoor wordt de ziekte pas laat ontdekt bij veel patiënten. 

Schade die eenmaal is opgetreden kan niet meer genezen worden. Goede screening is daarom belangrijk, zeker bij mensen met een verhoogd risico. In Nederland krijgt ongeveer 5% van de mensen in hun leven te maken met glaucoom. Belangrijke risicofactoren op het krijgen van glaucoom zijn (hoge) bijziendheid, een geschiedenis van netvlieschirurgie en het hebben van een eerstegraadsfamilielid met glaucoom (broer of zus, vader of moeder, of kind). Daarnaast komt glaucoom bij een aantal andere oogaandoeningen vaker voor. Over het algemeen treedt glaucoom zelden op voor het 40e levensjaar. 

Prognose

Als glaucoom of verhoogde oogdruk tijdig ontdekt wordt (voordat er duidelijk gezichtsveldverlies is opgetreden) is de prognose doorgaans goed. Met behandeling is de oogdruk bij de meeste patiënten voldoende laag te krijgen zodat er geen of slechts minimale verdere schade optreedt. Als glaucoom pas in een laat stadium ontdekt wordt is de prognose minder gunstig: schade kan niet teruggedraaid worden en kleine stapjes verdere achteruitgang kunnen dan veel uitmaken. Het is daarom sowieso aan te raden uw ogen elke paar jaar op glaucoom en verhoogde oogdruk te screenen, en zo nodig vaker bij risicofactoren.  

Afbeelding linksboven: een gezonde oogzenuw op een OCT-scan. Afbeelding rechtsboven: een gezichtsveldonderzoek bij een patiënt met glaucoom: met name bovenin het gezichtsveld is er forse uitval.

Diagnostiek

Een oogarts kan glaucoom vaststellen op basis van een aantal onderzoeken. De oogzenuw wordt beoordeeld door in uw ogen te kijken. De oogdruk wordt gemeten op de meest betrouwbare manier (met een zogenaamde applanatietonometer). De dikte van het hoornvlies wordt gemeten om de oogdruk beter te kunnen interpreteren (zogenaamde pachymetrie). Daarnaast wordt het afvoersysteem van het oogwater in uw oog beoordeeld met een speciale lens (gonioscopie). Er wordt een OCT-scan gemaakt van uw oogzenuw waarbij de zenuwvezeldikte gemeten wordt en vergeleken wordt met leeftijdsgenoten. Een gezichtsveldonderzoek vindt plaats indien er sprake is van verdenking op glaucoom of als glaucoom vastgesteld wordt.

Behandeling

Als er sprake is van glaucoom of een verhoogde oogdruk (met hierbij risico op glaucoom) is het belangrijk de oogdruk te verlagen. Hoe laag deze moet zijn is afhankelijk van veel factoren en wordt bepaald door de oogarts. De eerste stap is meestal starten met oogdruppels die de oogdruk verlagen. Soms is een combinatie van verschillende oogdruppels nodig. In sommige gevallen is laserbehandeling of chirurgie noodzakelijk.

Indien er sprake is van glaucoom worden het gezichtsveldonderzoek en de oogzenuw minimaal jaarlijks gecontroleerd op verdere achteruitgang. De oogdruk wordt doorgaans halfjaarlijks gecontroleerd. Bij tekenen van achteruitgang moet de oogdruk nog beter gereguleerd worden.

Droge Ogen Kliniek Nederland heeft alle expertise en diagnostische apparatuur in huis om u optimaal te screenen op glaucoom en verder te behandelen. Dr. Vehof is betrokken bij verschillende glaucoomstudies in Nederland waarbij screening in de bevolking geprobeerd wordt te verbeteren.