In oogdruppels zitten nog steeds vaak conserveermiddelen. Deze hebben als doel de druppels langer houdbaar te maken nadat het flesje eenmaal is geopend. Het nadeel van deze conserveermiddelen is dat ze een ongunstig effect kunnen hebben op het oogoppervlak. Ze kunnen een toxisch effect hebben, ontsteking uitlokken en/of een allergische reactie veroorzaken. Klachten hiervan lijken op droge ogen. Daarnaast kunnen deze effecten droge ogen verergeren. 

Verschillende studies bij dieren en mensen hebben inmiddels laten zien dat conserveermiddelen kunnen leiden tot irritatie van de ogen, traanfilminstabiliteit, ontsteking van het slijmvlies van het oog, en dood van oogoppervlaktecellen.(1) Een studie bij mensen met glaucoom liet bijvoorbeeld zien dat oogdrukverlagende druppels met conserveermiddelen significant vaker leidde tot klachten als branderigheid en droogte van de ogen, tranen, ooglidrandontsteking en uitdroging van het hoornvlies, vergeleken met dezelfde druppels zonder conserveermiddelen.(2) Omdat mensen met glaucoom vaak hun hele leven moeten druppelen kan dit dus erg veel invloed hebben op de gezondheid van het oogoppervlak en de kwaliteit van leven van de patiënt.

Gelukkig zijn er steeds meer conserveermiddelvrije oogdruppels beschikbaar. De druppels kunnen zijn verpakt in een kleine hoeveelheid (‘minims’) die eenmalig gebruikt kunnen worden, of de druppels zitten in een flesje met een speciaal pompmechanisme waardoor er geen besmetting met de buitenwereld kan plaatsvinden (bijvoorbeeld ‘COMOD’ of ‘ABAK’ systemen). Door deze kleinere verpakkingen of speciale technieken zijn de kosten van deze druppels doorgaans wat hoger dan druppels met conserveermiddel.

De wereldwijde tendens bij experts op het gebied van oogoppervlakteziektes zoals droge ogen en blefaritis is om oogdruppels met conserveermiddelen niet meer voor te schrijven voor chronische aandoeningen.(3, 4) Met name het conserveermiddel benzalkoniumchloride (BAK) kan nadelige effecten hebben voor het oogoppervlak en moet vermeden worden. Een aantal nieuwere conserveermiddelen is mogelijk minder schadelijk voor het oogoppervlak, maar nog steeds niet zo veilig als conserveermiddelvrij.

Gebruikt u oogdruppels en heeft u last van droge of geïrriteerde ogen? Of gebruikt u oogdruppels voor langere tijd of meerdere keren per dag? Overleg in dat geval met uw arts of een switch naar een conserveermiddelvrije oogdruppel niet gewenst is. Bij de Droge Ogen Kliniek Nederland schrijven wij altijd waar mogelijk conserveermiddelvrije oogdruppels voor.

Voor een afspraak kunt op korte termijn bij ons terecht.

1. Baudouin C, Labbe A, Liang H, Pauly A, Brignole-Baudouin F. Preservatives in eyedrops: the good, the bad and the ugly. Prog Retin Eye Res. 2010;29(4):312-34.

2. Jaenen N, Baudouin C, Pouliquen P, Manni G, Figueiredo A, Zeyen T. Ocular symptoms and signs with preserved and preservative-free glaucoma medications. Eur J Ophthalmol. 2007;17(3):341-9.

3. Erickson S, Sullivan AG, Barabino S, Begovic E, Benitez-Del-Castillo JM, Bonini S, et al. TFOS European ambassador meeting: Unmet needs and future scientific and clinical solutions for ocular surface diseases. Ocul Surf. 2020.

4. Ramos-Casals M, Brito-Zeron P, Bombardieri S, Bootsma H, De Vita S, Dorner T, et al. EULAR recommendations for the management of Sjogren's syndrome with topical and systemic therapies. Ann Rheum Dis. 2020;79(1):3-18.